Oyuncaklar
Oyuncak; genellikle çocuklar tarafından oyun oynarken kullanılan her türlü nesnedir. Pek çok oyuncak gerçek bir varlığın taklidi şeklindedir; ancak oyuncaklar, çeşitli anlamlar yüklenmiş basit nesneler de olabilir. Örneğin bir çocuk üzerine bindiği bir değneği hayalinde bir ata, elindeki taşı bir otomobile dönüştürebilir. Bunun yanı sıra elektronik ve mekanik parçalardan oluşan, çok karmaşık oyuncaklar da mevcuttur.
Çocukları eğlendirmek ve günümüzde bilhassa eğitmek için yapılan oyuncaklar, ait oldukları dönemin ekonomik, sosyal ve kültürel panoramasını göstermesi açısından önemli bir işlevlere sahiptir. Aynı zamanda çocuğa olan bakış açısını da yansıtan oyuncaklar, geçmişten günümüze pek çok farklı rollere bürünmüştür. Peki, oyuncağın tarihi nedir? Geçmişten günümüze nasıl değişiklikler göstermiş ve hangi işlevlerde kullanılmıştır?
Oyuncaklar, çocukları eğlendirmek için çoğunlukla yetişkinler tarafından yapılır ve genellikle yapıldıkları dönemin yetişkin yaşamını yansıtırlar. Gerek basit halk sanat ürünü, gerek gelişmiş sanayi ürünü olarak, yapıldığı dönemin ekonomik, sosyal ve kültürel özelliklerini yansıtır. Bu bilgiyi bize oyuncak yapımında kullanılan malzemeler ve yapım süreçleri verir.
Oyuncağın Tarihsel Gelişimi
Tarihimizde bilinen ilk oyuncak Mısırlılara aittir. M.Ö. beşinci yüzyıl başlarında Mısırlı çocukların, şimdiki yaşıtları gibi Tahta Atlara binmekten çok hoşlandıkları belgelenmiştir. Bütün çağlarda olduğu gibi çocukların ( bizim dönemimizde de öyle idi ) en önemli oyuncakları arasında hayvanların özel bir yeri vardır. Tahta Atlar ve benzer hayvanların seri üretimlerine ise Almanya tarafından 1700’lerde başlandığını söyleyebiliriz. Eski oyuncaklara ve oyuncak tarihine meraklı iseniz ve yolunuz Sonneberg / Almanya’dan geçecek olur ise, Alman Oyuncak Müzesinin sizi büyüleyeceğine eminim. Bulunan en eski ve Oyuncak Bebek devrinin başlangıç hikayesinin baş rolünde ise Alman Heinrich Schiliemann vardır. Yunan Kil sanatı ile yapıldığı tahmin edilen oyuncak bebeğe ” Çıngırak Kil Bebek ” adı takılmıştır. Bu bebek, kilden yapılmış olup hareketli kol ve bacaklara sahipti.1800’lerin başlarında tahta eklemli, kalıpta işlenmiş bebekler yapılmaya başlandı ve bu bebeklere de Sonneberg Bebekleri ismi takıldı. On dokuzuncu yüzyılın başlarına kadar herhangi bir estetiği içermeyen bebekler, bu yüzyılın sonlarına doğru yuvalı eklemler, uyuyan gözler, süslü dekoratif elbiseler ve ses çıkartabilen bebekler olarak gelişmeye başladılar. Oyuncakların gelişim ve beğenilme dengelerini masaya yatırdığımızda toplumların İlgi Değişimlerini de rahatlıkla izleyebiliriz. Örneğin; Ortaçağda çocuklar ağırlıkla şövalyeler, atlar, askerler ve bebekler ile oynarken, bugünlerde Astronotlar, Uçan Adam figürleri ve çeşitli silahlar ve değişik teknolojiler donatılmış olması da bir gösterge sayılabilir. Ülkemizde ise oyuncak üretimi denildiği vakit ilk akla gelen Osmanlı Döneminin Eyüp Oyuncaklarıdır. Evliya Çelebi, seyahatnamesinde 100 dükkan ve 105 nefer olarak Oyuncakçı Esnafı betimlemiştir. Osmanlı Dönemi oyuncakçılarından bahsetmişken, o dönem çocuklarının ise en çok severek oynadıkları oyuncakları arasında, Çember, Tahta Araba, Dönme Dolap, Düdük, Tef, Dümbelek, Fırıldak, Top, Topaç, Şakşak, Kaynana Zırıltısı ve Aynalı Beşikleri sayabiliriz.
Hem yetişkinler hem de çocuklar için Yuvanız
